Nəğıl, nəğıl nıvıştə,
Osmoni qo pevaştə,
Jəşe ləğə, çə Qulə
Penc dandonış arıştə.
İli hestbe, ili nıbe. Ğərəzi Xıdo hiçki nıbe. Qıləy jen hestbe, səy nom Vəsi, qıləy merd, çəy nom Merdəli. Hestışonbe dı kinə, dı zoə. Jimonışon qon, rujinışon siyo dəvardəbe. Şəvbəruj bə ko bin, əmma çiy bə dast varde zındənıbin! Bə çiçi dast ğandə bin, de çiçi dastko bedəbin, dəboxtəbin. Maş-diriq nıbe.
Merdəli maştə kəyku beyəşi, həşi ənışti-bə kə əvoy, dast oşande-oşande. Əvoy ənışti bərsımisə, əbəmi boştə siyo ruji, bədə rujqori, əvoti: “Çanə torə, kijə pəni bahan, çanə vişə ləl-qılon qırdə bəkan, xıyzoni luzi de təhəri niməsi bəkan, çanə jen bəşe bimi-bəy olət bəşışte, kə dəbərıte, mıştı ordə, ğıçi nun bəvarde hırdənon bahan.” Xeyzon torə hardeku, lap lod bəbin. Merdəli ıştən qıləy pust, qıləy astə mandəbe. Jıqo jimoniku sof bizo bəbe.
Merdəli zınedəbe ki, şəy koon ki, jıqo qətedənin, yəğın çəy Siyo çoxo hıtə. Əğıləti vaxti rəhmətşə pıə bəy votəşbe:
– Tov bəhə, çımı balə, rujqo jıqo əşıni, çəmənən çokə rujon bome. Çəmənən Siyo çoxo bəyşte. Xəbə səşbe bəvədə dədəku:
– Siyo çoxo çiçe, dədə?
Pıə votəşbe:
– Odəmi bəxt, taleye çəy Siyo çoxo. Çiki Siyo çoxo bəsə poysəy, (oğoy), əv kef kardedə, harçi beydəşe. Bə çiçi dast dıroz kardeydə, çəy beydə, hey-vey beydə. Çiki Siyo çoxo hıteydəbu, vay bəçəy holi, çəy hiççi sərost əbıni. Hejo qulul-qulul be-be bəşe. Rujış siyo, jimonış qon bəbe.
– Dədə, Siyo çoxo boçi voteydən bəy?
– Əv bənə dovilə dırozə beydə, tanədəş siyo çoxo beydə,
dim-çəş-bəvış vindey bedəni.
– Bəs çoknə zıneydəş əv jıqoy? Vindəkəs bıə ki?
– Vindəkəs vey bıə. Olaxtəco, əyştəco, hıtəco.
– Bəpe çiç bıkəy ki, Siyo çoxo bə poysə bəyşti?
– Bəpe bə Xıdo lovə bıkəy, həlol-həromi çəşkəy, sof bənəvi,
pokə dıl bıbi…
Əve har maştə, har çoştə, har şanqo nomojisə daston rost
əkəy bə osmon, dıvo əkəy, lovə əkəy, Xıdo çəy Siyo çoxo pekəy, Xıdoən bəy ruzi nozil bıkəy, bəçəy ğəzənci bərəkət bıdəy.
Har ruj əynə rujon əşi bə tıbə, dədə-bobo ğəbon ziyarət əkəy, rəhmətşəyon norohat əkəy, zikr əqəti ki, çəy Siyo çoxo bəştiy…
İ kərə əynə ruji şanqovoni dədə ğəbi paliyo nıştəbe, de Xıdo bə razı-niyazbe, bənə i kəs pemandə çəy bukəku. Sə rost kardışe, vindışe ım Xonəxo bənə şəlboni dıroz bıə bə osmon, sır-sıfətədəş xok voydə, jıqoy bənə siyo çəğənde. Merdəli tarsəy, dılədə dəvonişe ki, bı şami-ğəribanədə ım xonəxo kiye jıqo? İberdəmə çın-pəyn bəbe, mıni bəruvniye, baləliyon səğır bəmanden ha…” Piyəşe huyə peqətı bo vite, Xonəxo damə be:
– Mətars, az ıştı Siyo çoxom.
Merdəli de zəndi diyə kardışe bəy. Dədə votəyon dənoşe bə
yod, no-beqət kardışe, bənə bə dədə votəy oşedə ım Xonəxo. Qədə-132
qədə dılış bə vırə oməy. Satijiyo sipi bıə ranqış şe-şe siyo be, çəyo sı be, qəv okardışe, de lovi, de tovi bə Xonəxo qəvi oməy votışe:
– Zə, çı filon-filon şudə, tosə esəti koncobiş tı? Mardəbiş, mandəbiş, zəmini bındəbiş, osmoni çilinqədəbiş? Koncobiş? Xeyzon mardedə kədə vəşiku, az de kəyxıvandi anə lod bıəmon vəşi-təşiku bə morə çəçul oqardəmon. Zə, tı boy beşiyəni, əmə mardimon ki!
Xonəxo bəy votışe:
– Anə nır-nır, zarı-zıx, lovə-mınnət karde, nahaşte bıhıtım,
oxo oğo bim oməym bunum çiç votedəş, çiç lozime?
– Zə, filon-filon şudə, hələ qəpən jəydəş? Rusxətən səydəş?
Çiç lozime-zındəniş? Ğasbi kuşbu, korişbu, vindənişbu çımı, çı xeyzoni rujqo çı cur dəvardeydə? Qavar məsdənişbu çımı, çı xeyzoni ah-zari, nır-nıxi?
– Vindeydəm, məseydəm. Toxtə bıbi. Bıməs, çiç voteydəm bətı. Sıftə ə tijə çu peqət, dədə ğəbi sənqonə jitoni bıkand-Merdi pələ anqışton dənoşe dədə ğəbi sənqonə jiton kandışe, beğandışe, qıləy bərni vindışe, de ğızıli purbe Şoy-şoyku bino noşe bo bəme.. Xonəxo dəvomədə votışe:
– Bəşeş bə kə, bərni niyo bəkaş təvilədə, bı həxədə kədə hiççi əvotniş. Şanqo bəhıteş, maştəvo bəbe, bəşeş bə vojor, iqlə ğızıli hırd bakaş, çiç lozime bəseş bo kəy, bo xeyzoni. Boştənoən qıləy fəxri libos bəstəneş. Vojorə koon bəvaş bənoş kədə, ıştən bəşeş bə Potşo imorət, bənışteş daynə sığisə. Bomen, xəbə bəsten:
– Çiç pidə?
Bıvotiş:
– Az rəmmolim, tovə çıl sori çiçon bəben, həmmə zıneydəm.
Tıni bəban Potşo paliyo, potşo kinə anqışti qin bıə. Iştıku xəbə bəsten:
– Anqışti koncoy?
Bə şəroiti diyə bıkəyş, bıvotiş:
– Filon vırədəy.
Bənəven, ıştı votə vırədə peydo bəkan. Bətı yolə xələt, pul-
miknət bədon, bomeş bəştə kə, de şoy-şoy bəyjiyeş deştə xeyzoni. Çə rujnəku Potşo nəzərədə bəbeş. Bə kovrə bışo, tıniyən deştə bəbay… Ağılı bıbo, pentono Xıdo, jintono Potşo himayədə de kefi bəhaş, bıjiyeş deştə xeyzoni, xudahafiz. Esə şe bəzneş.
Merdəli bərni noşe amonsə, şoy-şo karde-karde dəro qıniye.Tıbədə beşeədə edəsəy bə dumo, bunum Siyo çoxo dumo omedə, ya ne. Diyəş karde, dumo hiç kəs ni. Vey çəşə nəvoş karde iyo-əyo: bə tıbə, bə ro-səhmoni, hiçki nıvindışe… Jıqoş zıne, hanədəy, amma vanqonədəş bərni vindeədə dərk kardışe ki, ın hodisə han nıbey yəğın kardışe. bərniş dəkırniye bə sinə, dastış barde bəçəy dılə, ğızılon xış-xış məsəşe, sırəy, ne, ın han ni… Huyəş peqəte bo vitey, jıqo zınəşe, kiysə esə bome, ın bərni bəste çəy dasto. Roədə vindışone Merdəli jıqo vitedə, məvuji səhətən çəy. Məxloği bəboləti oməy bəyo, votışone:
– Yəğın bəçəy sə həvo omə, yolə xıyzone, çand vaxte, niməluz, nimətan jiyeydən, Merdəli ıştəni bə ov-otəşi jəydə, jıçiy bəsə varde zıneydəni.
Merdəli oməy-rəsəy bəştə so-bə. Şəv darşiyəbe. Bərni bardışe dəjəşe bə kuməco aləfə kuyə kəmi. Pedate bə əyvon, dast-dimış şıştışe, dast-nımojış qəte, mande bə nomoj. Nomojisə xəyli bə Xıdo dıvo-səno kardışe. Jeni şanqonə kuyəaş patəşbe, ğabi kuyəaş hardışe, de fikri-xəyoli sə noşe sımə balışisə, olaxte-hıte şin-şini.
Maştə əyşte sıbədəli, şanqonəni kuəaşədə i ğabən hardışe. Xəlvəti şe-dəşe bə kuməco, bərniyədə qıləy ğızıl peqətışe, şe bə vojor. Bo kəy hardı-həş, bo xeyzoni tanətəlo, boştəno fəxri libos səşe, oməy bə kə. Jeni vindışe anədə çiyon, çəşonış peşkəllə be, de çəş-bəvi Merdəliku xəbə səşe:
– Merdə, ın çı həx-hisobe?
Merdəli sıre-sıre votışe:
– Jenə, sədo beməkə, çəmə arədə bımando, həni Siyo
çoxomon əyşdə. Jıqoşə de kefi bəjiyemon!
– Merdə, ım çı qəpe? Siyo çoxo çiçe? Qasbi dızdi
kardedəşbu, ya tiryək havatedəşbu, anədə çiyon de çiçi səy?
Jeni bino kardışe bəştə sə-quşi mışt jəy, de çanqır-nanqıri
ıştə dast-dimi dırniyey:
– Im çı kəxərobi be, ha Xıdo, Merdi bəqəten, vay, xeyzon
vəşi bəmarde. İnən şık bətı, de təhəri ruj dəvoniyedəbimon. Vay, Merd çı dast bəşe., oho, oho!
Hırdənon həmməy səqınin ıştə moə səpe, əğılon bini karde bəmə-şivən kardey. Hamsiyon məse, omeyn bə haray…
– Çiçbə, çiçbə?
Məsələ omutışone, nıştin sutin bə çəvon holi:
– Merdəli dast rəsə bə ğəzənci, bə kə omeədə xarciş kardə,
jeni bovə kardəni. Ha əvomə millət! Kosibi tan nu be, məxloği bovə nikarde!..bimi bəvoten ha.
Merdəli ıştə xeyzon, ıştə hamsiyon de təhəri bəsəş dənoy ki, bə dastış ğəzənc omə, bovə bıkən!
Arə sokit be, Merdəli əyşte şe bə potşo iqamətqo. Nışte daynə sığisə. Tikəy bədiqə oməyn, votışone:
– Çiç piyedə?
Votışe:
– Az rəmmolim, tosə çıl sori çiç bəbe, həmmə votey zınedəm. Bardışone əv bə Potşo ğəbul. Potşo ğəbul kardışe əv, quş
doşe bəy, sırəy. Votışe:
– Bəştı lodə cismoti edəseydəm, bə vəşyəni oxşyedəş, ğasbi
çımıku tikəy pul, miknət səy piyeydəbu, rəmmol libosədə oməş, qıləy du bıvoti, ruji-dı ruj luz pur bıkəy, çəyo çiç bəbe-bəbe, hı?
– Ne, ne, Potşo-aləm səğ bıbu, rost voteydəm. Şık bə Xıdo, bə çımı ğəzənci çiç bıə? Petono Xıdo, jitono Şımə, deştə xeyzoni de şoyşo jiyeydəmon. Az ıştə xıdməti bəşmə taklif kardey xoto oməm. Məsəme, Şımə kinə vey ğıymətinə ğızılə anqıştiş qin bıə, çan vaxte bəyo nəvedəşon, vırə mandəni nınəvişon, mol-miknət mandəni sərf nıkəyşon, odəm mandəni bəçəy peydo kardeyo dastko nıbəyşon, çifoydə, hiççi kardey zınon ni. Az oməm, ın ko səkəm, anqışti pəydokəm. Potşo azizə kinə həni nıbəmo, dard nıkəşo. Çəy dədə dılən nıdəjo, rohət bıbu. Pidənişon, icazə bıdən, mırəxxəs bıbum, bışum bəştə kə…
Potşo vindışe, ne, ım hərif çokə vırədə, çəy ən dəjə vırədə dəçıkə. Noçor mande , rozi be, votışe:
– Ha, az rozi. Tı de koy dastko bıbi. Əyən bızın, kinə anqışti pəydo nıkoş, ıştı qıy bədom peştono bırniye!
– Hərənqoni pəydo bıkom?
– Bəvədə çımı sarayi ən azizə xadim bəbeş! Tıni bə
rəmmoləti vəzifə pebəqətem, har cur imtiyoz bəbe, çımı vəzironədə qıləyni bəbeş! Roziş?
– Potşo- qıbləye-aləm, dı dasti rozim.
– Ha, esə rəml bığand, bıvot, kinə anqışti koncoy?
Merdəli şe bə fik, ıştə dılo bino kardışe no-peqət kardey: “Vay dədə, Siyo çoxo nıvotışexo anqışti konco dəpuşiyə? Az esə çiç bıvotım?…” Potşo vindışe ki, çı Rəmmoli ranq-ruf pəre, sipi be, siyo be, əmma sədoş benışe, votışe:
– Çiçbe, nızınəy koncoy anqışti?
Potşo sədo Merdəliş pelorzıne, pevaşte, rəyrə votışe:
– Çəy coxədə.
– Cox çiçe?
– Biədəbəti nıbo, çəy dumoədə!
Esətnə potşo pelarze: ranqış doy, ranqış səy, şe bə fik-xəyol:
“Axməxi zoə ıştəni bə dast dənoedə, ya mıni? Im çı sıxane?” Erəxəy bə Rəmmoli çəşon, yəni “Demı zərfət kardedəş, ya mıni pevıştedəş?” Rəmmoli çəy ğəzəbinə çəş-bəvon, tırşinə dim vindışe, opırtiyəy bə dumo, bərk tarsəy. Potşo ıştən bəştə votışe: ” Zə, sıpəy zoə sıpə, sıxanı bə du beşo tıni reğ-reğ bəkam”. Rəmmoli ranq jıqo be bənə zəfəroni. “Vay dədə, ım çı ko be, az dəşim. Siyo çoxo mınış bə fot doy!”
Vəzir oməy bə nav, potşo quşo votışe:
– Potşo-aləm xəş bıbu, bey bəzneyəni, kinə anqışti ebardəşe,
omə bə vırə beşə.
Potşo de rıki əyşte bə səpo, əmr doşe:
– Məşşaton diyəkən bə kinə, bunum Rəmmoli vıtəy roste, ya
ne!
Votışe, sənibəton nışte, ak-ov emeydəbe çəy bədənədə. İşorəş karde, odəmon şin.
Ləzi bədiqə sıre-sıre oməyn, ğızılə micmədə anqışti vardışone, nişo doşone bə potşo. Potşo əyşte, iyən nışte, bovə kardey piyedəş nıbe, sərvəziriku xəbə səşe:
– Yəni anqışti çəyo pəydo be?
Sərvəziri votışe:
– Bəli.
İberdəmə potşo de qəh-qəhə sıre, sıre, anə sıre, jıqo sıre,
çəşonədə astış mışt-mışt eməy. Diyə kardışone bə potşo, məiyyətən sıre. Merdəli həmməysə bərk sıredəbe. Mıxləs, Potşo sırəş ohaşte, nəfəs səşe, çəşon loməşe-votışe:
– Hay mıni piyəkəs, bə Rəmmoli xələt.
Vəzir-vəkili, saray xodimon anə xələt, baxşə, pul-miknət
vardışone-doşone bə Merdəli, bəxtəvər çəvon dılədə qin be. Çəyo xələton qırdə kardışone, bə çand hə-asbi bo kardışone, vığandışone bə Merdəli kə.
Merdəli bə kə omeədə vindışe, ğohom-ğəbilə, hamsiyə, dust-oşnon həmmə qırdə bıən bəçəy kə. Çəy jenışon, hırdənonışon, kə-bəşon dərosniyə, soy miyonədə qıləy dırozə miz dəroşniyəşone, nobəno xorəkon dəvoştəşone, hardı-həşədən… Bəli, çə rujnəku Merdəli jimon jıqo kef-dəmoxədə dəvarde…
Potşo bəy əşi, Merdəliən əbəy deştə.
Ruji bə Kaspi dıyo şin bo moy qəte. Potşo de məiyyəti oməy
beşe bə diyo kəno, dombığandon penışdin bə lotkoon şin bə dıyo nığıləy, votışone:
– In domi ğandedəmon bə potşo bəxti niyyəti, bunum çiç
beşedə?
Potşo əmr kardışe ki, rəmmoli vanq bıkən, bunum bəçımı bəxt domədə çiç bebəşe? Rəmmol oməy, i kərə edəsəy bə dıyo, bə domi, bə moybığəton, çəyo diyə kardışe bə potşo, bə vəzir-vəkili, bə məiyyəti, fik kardışe: “Çiç bıvoti ki, bənə bə səfə bəy vey-vey
xələt bıdən, pul-miknət bıdən?” Həməkəson tamışon jəbe, mıntəzir mandəbin ki, rəmmal çiç bəvote? rəmmali ikərədə votışe:
– Kəjələ!
Məiyyət ikərədə “hiyy” kəşəşe, yəni ım çı sıxanbe rəmmoli
votışe, ım çı bədə rəml be Merdəli ğandışe-potşo bəxt anə bequre? Həmməy edəsəyn bə Potşo. Yəni potşo esə əmr bəkay, Pəmmali qıy bədo jəy.
Potşoən mandəbe mətəl, fikronış bəyəndı qınyəbe: “Im axmax sıpə zoə, iyən bino kardışe hədərən-pədərən qəp jəy.” Ğeyziku kavu be. “Isət çımı bəxt jıqo bə lıxmə qınyə?” Iştə dılədə bə ğərol oməy ki, bə saray ki, oqarde, ım axməxi bənə sıpə bətojniye çı sarayo, hələ bunum esə çiç beydə?
Potşo əmr kardışe ki, domi okırnən, bekən bə dim. Bəli, dom okırnyə be, qırdə kardə be, domədə hiç qılə bo tumiyən moy-kulə benışe, domi lap kıncədə çiç bıbu, çoke? Qıləy muliskə kəjələ! Domədə tovə perəxe, “pırr” kardışe, pəre-şe. Həmmə məiyyət hədəyon mande bı koy! Potşoən sıftə bı holi vey təcub kardışe, peşo qədə-qədə bəştə oməy, bənə bə səftənə ha sırəy, sırəy, ğəşş kardışe. Məiyyətən bəy omujən be, çəvon sırə-huyon bə dıyo pevolo be. Oxoy potşo olaxte ğumisə, sırəyku dəjə luziş vurşuniye, Bəştə omə bəpeştə votışe:
– Mıni piyəkəs, bə Pəmmoli xələt!
Ki anqıştəku anqışti, ki quşədə quşvə, ki tanədə olət …
bekardışe, vardışe doşe bə Merdəli. İ tayə qıniye. Bo kardışone bə hə, bə asbi vığandışone Merdəli kəy. Çəvonən həvatəni həvatışone-pul, ğızıl səyşone, baxş kardəni doşone bə ğohum-ğəbilə, hardı-həş səşone, hardeşone, peşomeşone, kef kardeşone…
Mərdəli həni boştə her-hevuşə kə-bə dutəşbe, ikərədə həzo-dı həzo mehmon iyo vırəbəvırə beydəbe, hardı-həşədə beydəbe.
Ruj çı rujon potşo bə vişə dılon bə kəfşən, bə həmo bə neçiyəvonəti şeədə Merdəliyən bardışe deştə. Nominə neçiyəvonon navədə, potşo, vəzir-vəkil, sarayi xadimon miyonədə, məiyyət peşədə dastə-dastə odəmon hərəkət kardeydəbin bə Mədo vişon tərəf. Merdəliyən bozə aspi səpe de vəzir-vəkili bə ico şeydəbe. Potşo bəçəy baz-buruti edəsəy, zevılə sırəy kardışe, dəy tonobətono şə bə Sərvəziri votışe:
– Hələ bunum Pəmmol bı səfə cı mecizə nişo bədoy?
Pəxelə sərvəzirən de rışxəndi sırəy, vəzir-vəkil, səray
xadimon həmməy qəvbəqəv doşone sırəyn, kalion hiç nıznəşone bə çiçi, boçi sıreydən, ehanə potşo sıreydə, əvonən sırəyn. Merdəli hiç nısırəy, hiç nıməsəşe, ımon boçi, bəki sıreydən, ıştə aləmədəbe. Fik kardəbe ki, bı vişon bo ləl-qıli, bo ezımi, bo neçiyəvonəti əvoy ki, jı-çiy pəydo bıkəy, boştə baləliyon bıbəy, bəhən, vəşi nımardon… Bə potşo barzə sədo pelarzəy:
– Pəmmol, voteydəm, esə bə vişə dəşeydəmon, bə çəmə və sıftə kom jivoy bebəşe ki, əmə əy neçiyəvonə bəkamon?
Iştə bədə rujqoron bə yod vardə Merdəli bə i qəv oqarde,
votışe:
– Nəqqə!
Vəzir-vəkil, səray xadimon qəh-qəhə kəşəşone, çəvon sədoku
vişə bə ocımış oməy, sırə-hu əks-sədo doşe, qıləy təlatum rost be, tı boy təmşo bıkə!
Potşo ıştən vey-vey sırəy, aspadə mandey nızınəy, qulquli bey bə ji, olaxte ıştə luzış qəte dıvanqonə. Oxo ki, sıst be, şe bə fik: “Vişə bəke, nəqqə moy bəke? Vay bəştı holi, ıştı votəy nıbo, ıştı qıy bınədə bənə kaqi qıy nıdom obıriyey, bızın ıştı tom bən! Penışte bə asbi. Dim doşe bədu neçiyəvonon tərəf, votışe:
– Dəşən bə vişə! Bunum bəşmə və çiç beşeydə, neçiyəvonə
bıkən!
Ləşkər dəşe bə pındə vişə: Sıpon navədə, neçiyəvonon dumo, potşo deştə ətrofi çəvon dumo, məiyyətən peşədə! Xəyli şin, hiççi bə çəş nıçiyəy: nə pərəndə: kəvələ, kujkaq, vişəkaq, vişəsuk.. nə həyvon: xuq, ceyron, hırs, pələnq, şəğol.. Omeyn rəsəyn bə qıləy çiməni, bənem çanə zori qıləy nəqqə mandə de ləşqəri vəbəvə, qəv esındıniyəşe, yəni “esə- sati şıməni bəyji-bəyji ebəbam.” Tiy-kəmon, nizə, şımşi, ğəmə bonovınon cum hardışone çə nəqqə səpe, de sati əvışon hıl-hıl karde, kıştışone, noşone duşisə, bardışone deştə. Həni hiççi bə çəş nıçiyəxo!
Potşo ijən sərayi odəmon odyəsəyn bə nəqqə, hədəyon mandin. Şah bə sərvəziri votışe:
– Vəzir, bəs bımi çiç votedəş?
– Potşo aləm xəş bıbu. Kasipi dıyoədə nəqqə moy veye.
Əncəx bə jələvoni rast omənin. Bey bəzıne moybıqəton bandi odəmbən, ım nəqqə dıyoədə qətəşone, bə Qoloş məholi bardənbən, zuşon vışkiyəni, şodoəşone, şəən.
Neçiyəvonon həni bə hiççi: bə kijə-kəvuli, bə mol-mələ rast noməyn ki, bıjənin. Vindışone tyok darşiyeydə-beşin şin bəştə kəon.
Sərayi mıtbəxədə nəqqə bıştışone, vardışone bə potşo kefə məclis, hardışone, de sırə-huyə. Məclisi bəpeşt iyən xəyli xələt, mol-miknət, pul-ğızıl-nığə doşone bə Merdəli, bə həon, bə aspon bo kardışone, vığandışone bəçəy kə.
Merdəliyən oməy bə kə, vindışe iyoən hardı-həşe, nışte əyən tikəy hardışe, de mehmonon, de ğohomon ıştə şucaətiku qəvpuri qəp jəşe.
Şəv dəqıniye. Həmə volo bin bəştə kəon, mehmonon şin bo hıte. Iştən tojə bə yonqo dəşəbe ki, soy kəybə kuyə be. Dolavon oməy bə Mərdəli votışe ki, bəs qıləy dırozə xonəxo tınış piyedə. Merdəli faməşe ki, ım xonəxo çəy Siyo çoxo bey bəzıne.
Hejo çəy vinde həvəsdəbe. Piyedəşbe ki, əy bıvındı, bəy təşəkkur bıkəy. Hejo çokbe, ıştən deştə lınqi omə. Zər-zıboynə olətonış tankardışe, beşe bə kəybə, pəletədə beşeədə diyə kardışe bə dırozə xonəxo, sıftə nıznəşe: Səyku bə po ım xonəxo çanqır-nanqır bəbe, dimədə, dastonədə xun etıkedəbe, siyo çoxo çəy tanədə cırı-vır bəbe. De dığəti diyə kardışe, bənem ha, hejo ım xonəxo çəy Siyo çoxoy, əmma ım boçi bı ruj dəşə? Vey təcub kardışe. Merdəli dıvanqonə qətışe ın xonəxo, bino kardışe bəy nozə sıxanon votey:
– Bəştı omə roon ğıbon bışum, bəştı hisob çan manqe kef kardəmon. Xıdo bətı xəşəconi bıdo. Hejo bə poysə bımandoş, çımı har ko sərost bıbo, petono Xıdo, jitono deştı hım-hımi firəvon bıjiyəmon…
Merdəli qəp jəydəbe, Xonəxo dəşəbe bə Merdəli kəş de surəti poyedəbe, ğasbi şıkrındəbe əy. Merdəli bəvədə xəbədo be ki, vindışe Tıbədə dədə ğəbi paliyo pemandən, ın hol vey çoçin oməy bəyo. Xonəxo dəvaşte, qətışe Merdəli xırtə, votışe:
– Bıbır ıştə sədo, zə, zəvzəki zoə zəvzək, hələ zıvonən heste, qəpən jəydəş? Im çı kuy-kələkbe varde bə çımı sə?
Merdəli tase-tase de dast-lınqi hərəkəti, de işorə bə xonəxo voteş piyedəbe , yəni çiç kardəme ki, çı qıno soybim ki, mıni jıqo tosniyeydəş?
Xonəxo vəş oməy bə Merdəli, bıjən-məjən: Bəçəy sə, peşti, lınqi, kəmi, luzi mışt, morxot, ləğə jəydəbe, jəy-jəy votedəbe:
– Balə mardəy zoə, həni çiç kardənibiş ki? Votışone : anqışti koncoy? Votiş: Fılon vırədə! Zə, dəyus dəyusi zoə, tomonə lij, xalçə tık, morə hıl tumi siyəbe? Çə bəbolə kinə bakirəti doy volo karde? Az rəsəym, az bə kinə behuşdori dome, az anqıştı bə çəy dumo nome, xəcolətiku mardim həni, kam mande bə siyo noxəşi dəqınım.
Jəşe, sıst be, sənibəton kuyəşe, votışe:
– Yurdı okuşə zoə, həni çiç kardənibiş ki? Votışone: Dom
şodoydəmon bə dıyo, domədə çiç bebəşe? Votiş: Kəjələ! Zə, səfi zoə səfi, bə yəkə dıyoədə moy-kulə tumi siyəbe, votiş: Domədə kəjələ bəbe? Az şim, qıləy kəjələ qətıme, az dəşim bə dıyo, az domi moy-kuləon təyli kardıme, az kəjələ dənome bə dom, con bə çımı bukə oməy ki!
Jəşe, sıst be, sənibəçəton kuyəşe, votışe:
– Vəşi mardəy zoə, həni çiç kardənibiş ki? Votışone: Vişədə,
həmoədə, bandə dimədə bə neçiyəvonəti beşəmon, çiç bebəşe bə çəmə və, neçiyəvoni bəkamon? Votiş: Nəqqə! Zə, həyvərə sıpə zoə, vişə, bandı-ku, həmo-kəfşən bəke, nəqqə bəke? Kijə-kəvuli, mol-mələ tumi siyəbe? Az şim dıyoədə qıləy nəqqə qətıme, az vardıme ə nəqqə bə bandə bın, bekardıme bə ləşkəri və, az vişə kijə-kəvulon, mol-mələon həmmə tojnime, həni çı coni bim: Tərəfo nəqqə ancəşe mı, tərəfo vişə, kıl-kımoti dırnişe mı, volo bim, mardim ki! Mıku həni odəm əbıni.
Jəşe, sıst be, ğədri nəfəs səşe, piyəşe iyən bıjəni, vindışe həni Merdəliyədə merdəti mandəni, bəbolə merd pəleşk bıə, oləxtə dədə ğəbisə, şə ıştəno. Xonəxo kut kuy-kuy dəro qıniye, beşe çı Tıbəku şe. Bə kovrə şe, zıne nıbe, əmma peşı i kərən bə Merdəli çəş nıçiyə, bəçəy ovardon sədo nıdoşe.
Xeyzon, nokə-naib, potşo məiyyət vey nəvəyn bo Merdəli , oxo nimcon peydo kardışone əv. Tıbədə dədə ğəbisə oləxtəbe, con doydəbe… Bardışone bə kə, çi dənıvarde, bədbəxt marde-şe.
Nəğıl iyo sə be. Osmono seqlə sef eqıniye: qıləy çı nəğıl bıvoti, qıləy çı nəğıl bıməsi, qıləyən çı nəğıl bınıvışti…
BAYRAMİ ALLAHVERDİ
MASALLİ, MAHMUDAVAR