ZARDİNƏ VƏYU
(etnoqrafikə povest)
II vəslə
Bə Alibəqi bələd bıə rujiku sərəsəym ki, çekonə bəvoten, əv zəmini odəm ni, ostmoni məxluğe. Co curə bıvotım, yəni zəmini dimədə bıqardoən, cəmati arədə bıjiyoən, hardey, tankardey, nəvey, ko kardey dəmə i bıboən, hejo de ıştə fik-xəyoli çamedə, anədə kitob handəşbe, de kitobi obrazon təmasədə bıəbe, çekonə bəvoten, hejo kitobi odəm bıəbe. Çəy jimoni deviz jıqobe: “Kitobo oməm, bə kitobən bəşem, tu bı jimoni. Imən jimone, əmə jiyedəmon?!” Har çiyədə romantikə əhvol ənəvi, rufi təskinəti, rufi rohətəti əpişe. Cəmiyəti dılədə jiyedəbe, əmma de cəmati nəqıli. Hejo ıştə aləmədə əbi.
Əvindiş ki, piyodə bə ro şedə, ya avtomobilədə, ərəbədə, kəştiyədə… bə kon vırəsə səfər kardedə, eədəsi bə ətrofi, mağıl hiç çiy nəvindi, çəşon zoxlə əbi bə i nuqtə, xəyolədə çiçon dəvordınedəbe, iqlə ıştən əzıni. So-bədə ko kardedə, sahədə şum jəydə, ezım ancedə, kəfşənədə həyvon ça doydə, seədə leğ, pizə, dəlo dəvastedə, bə kə vardedə, de dəyqısi, de təvə, de yava, de blanqi, de şonə, de hiyə ko kardedə, çu toşedə, taxıl bə voy doydə, bır opotedə, aləf qırdə kardedə, taya noydə, – bə kumə boni doydə… har çi kardedəbu, ıştə fik-xəyalədə qinbe.
Imon bə beçko nıbe, şanqo ənışti lampə vədə, mizi peştono, bənem şeir nıvıştəşe, hekoyə hozı kardəşe. “ Xəlği merdon de ostmoni, de zəmini bə canqin, ım merd ostmono bə ji evoydəni ki, evoydəni.
Əmə bə pəvənd bıə soronədəən (1967-1972) Alibəq de bədiiyə ofəyəvonəti dastko bey, şeiron peəhandi, hekoyə, novella, oçerk, məqaləon ənıvışti, bəmı ve xoş əvoy, hətta fəxr əkəym ki, çımı umurə həmro şair, ənıvışt, alim bəbe, ım, bomı qıləy yolə hərəbəxtətiye. Çımı rəfiqəon, bə Alibəqi bələd bıə, əy nezo zınə odəmon sıxan eqıniyədə bəmı qibtə əkəyn, əvotin:
-Baxtəvəriş, hərəbəxtiş, şair ıştı umri həmro bəbe, mədəni jimon bəjiyon!
*
Bərosti, Alibəqi hejo bə çımı ıştəni çand dəftər şeir həsr kardəşbe. “Şəfanamə” nomədə qıləy umuni dəftər bə çəmə məhəbbəti həsr kardəşbe. Əlavə ıştə şeironədə ibarətbıə qıləy şeirə kitobçə tərtib kardəşbe, çə kitobi veynə şeiron bəmı həsr bıəbe. Həminə şeirə kitobçə “Yodo bekarde zınəmbəy…” 2005-nə sori nəşr be.
De Alibəqi pəvənd bıə vaxton azən jıqo əzınim ki, həmrom de zehniyə əməqi nun ğəzənc bəkarde, fiziki əməqi çanqədə pebərəxemon. Ruşinfaməti, dınyozınəti, zehni əməqi xıvand beəti yolə hərəbəxtəti bəvarde bo əməro, xoş bə çəmə holi!
Hejo az ıştənən ıştə umri-səmti bı ideya ğıbon doydəbim, ali məktəbədə təhsil səy, diplomxıvandbey, muəllim, məmur bey, ıştə xəlği mənəvi rostbemonədə fəol ıştirak kardey orzuədəbim. Çəmə xəlğ ve kosibbe, nə tanədə, nə luzədə, nə savodədə, nə təhsilədə bənav nıbe. Kəon, roon qənaətbəxş nıbin. Odəmon dınyozınəti səviyə, mədəni fayə ve bə jibe. Alibəqi votənə, odəmon deyəndı normalə qəpən jəy zınedənıbin. Deyəndı rəftorımon bənə “Afrika buşmenon fayəən” təroz nıbe. Əmma Alibəq qəpədə, rəftorədə, əxlağədə ve mədənibe. Dımjon nədəy, bevəcə sıxonon oko nədəy. Roste, arədə əsəbi beədə ıştə sədo rost əkəy. Bəvədəən əlhol uzr əpişe. Əmma jimoni qulqulon əqqədə əşət bedə ki, çekonə bəvoten, əslani bə kıtı, pələnqi bə lusi peqordınedə, votedən. Rostən votedən! Peşı Alibəqədəən əşətə holon muşahidə kardəbe…
Bayrami Allahverdi
Masalli, Mahmudavar