(səftəş navınə aşmardədəy)
-Merzə amuzoə, ənədə ro çiyo-çəyo dəkışte, ın ro təmomən dəkıriyəbe, çiyo qıləy aləfə maşin dəvoniye zınedənimon. So har kərə boraşum jeədə, parçini hıs doydəş, soy sənibəton parçin kardeydəş. Oxo jıqo əbıni, roy hevuji kami 4 metrəbe, ısət 3 metrəən ni. Jıqo məkə, həni sinnı bə 60 rəsə, Mərzo mamu bə rəhmət şə bəpeşt, tı mamu xıyzoni siprişiş, el, camat bəmə bəsıre…
Merzə amuzoə bə i qəv oqarde (bəvədə az sovet sədribim) bəmı votışe:
-Bışi ın nəsihəton bə ıştə şuyə-bə Alibəqi bıdə. Bə so ro okırniyədə ıştə mamu (yəni çəy pıə Mərzo mamu) bə dast dənoşe, bəy votəşbe, “Iştə zəminədə bəmı ro bıdə, çəy əvəzi az ıştə kəy vəo 2 metrə zəmin co bəkardem, bədom bətı.” Arədə 38 sor dəvardə, hələ doydəni. Hələ bə ıştə Kərbəlayi voteydə. Iştəni yolə məlo zınedə, diy siprişon cərqədə nıştedə. Məclisonədə həx-ədalətiku, həlol-həromətiku qəp jəydə. Çoknə çımı pıə (ıştə mamu) bə dast dənoəşe, bə xəlğiyən du votedə.
*
Çımı çəşon peşkəllə bin. Im odəmi bə Alibəqi, bəçəy xıyzoni çanədə kin-nifrət hestebən, çı odəmi dıl-çəğə pıxəbən ki? 38 sor çımi bənav mamu-boəzo arədə bə so ro okırneysə (səqləs) roziəti bıə, azən bəvədə di səveti katibbim, jıqo qıləy şərt, həx-hesob bıəni ki, ki isə bə ki isə çı roy əvəzi zəmin bədoy? In amuəzo ki omutedə? Çəmə deşmenon bini bə çiçon dast ğandeydən?
Piyəme bə Alibəqi nıvotım ın vərsəğeon. İ-dı vırədə bo nezə odəmon dard-dıl kardıme, Merzə amuzoə şikaton qəp jəme, bənem, camat bəmı itonə diyə kardeydən:
-Tojə məsedəş? Iştəni bə ənəzınəti noydəş? Heybəti əğılon şımə-çəvon arədə xandəxisə saray dutə bəpeştə vaxtonku, məxsusən Barzo mamu bə rəhmət şə vaxtonku (2006) jıqoşə Merzə mamuzoə har vırədə: çayxonədə, yasədə, koyədə, vəyədə, məclisədə nıştedə, qəp jəydə ki, bəştə məlo, sipriş, Kərbəlayi votəkəs çımı ğarzi doydəni, vəd doəşe bə vırə rosnedəni. Ğıron handeydə, əmma həx hardeydə, du voteydə. Şımə məsedəniyon, ğastbu jıqo hisob kardeydon “ın şikaton” bə şımə aid nin?
Bə çımı yod dəşe ki, Merzə amuzoə bə çəmə vəynə jıqo “kındəon” ğande, Alibəqi, çəy xıyzoni biobur kardey yolə səbin heste. Barzə mamu vəfot kardə vaxtku bə nav, ya bə dumo bıə soronədə diy paybaxşə zəminon sənibəton pamudəbin. Çəməən paybəlli zəmin çəmə kəy peştono bıə, bə çəmə parçini dorozə bıə zəminbe, sıftə 120 sotokbe, hamsiyəon ənə dəkıştışone, ısət 60 sotok mandə. Sənibəton pamuyədə (rəhmətşə Əli de İsa) bəmə votışone:
-Şımə ənə iyo zəmin ni, ovoştınəbe bə bandə bınədə bıə zəminon. Isə şımə zəmin ənə əyoye.
Bə vaş-vuş dəşimon. Im çoknə bəbe? Boçi jıqo be? 90-nə soronədə paybaxşə zəminon xəritə bəməku hestebe. Vardımone, nişon domone: Çəpədə 29, 30… numrəynə zəminon ıştə vırədən, hamsiyəon zəmine. Rostədə 32, 33… numrəynə zəminonən xəritədə heste, əvonən çe hamsiyə zəminonin, ıştə vırədən. Bəs çəmə 31 numrəynə zəmin boçi çe arəo bekardə bıə, bə bandə bın ovoştınə bıə? Əmə bə şımə pul (rışvə) doəmon ni, əve şımə de əmə jıqo ədovət qətedon? Az 15 sor soveti idarədə ko kardəme, veyən kanə hukumət şə, tojə hukumət omə, ə de mı ko kardə kadroon həmə mıni zıneydən, az ıştənən ğanunon çok zınedəm. Şımə bəmı hul omedon?
Rəhmətşə Əli votışe:
-Əy bışi Alibəqi amuzoə Merzəku xəbə bıstən.
-Merzə amuzoə ənə iyo bı məsələ çe dəxl hesteşe? Pamuyə komissiyədə uzv ni, rəhbərətiyədə ni. Adi şofere. Çəmə ov-otəşi hamsiyəy, Əy de əmə çe ko hestışe?
– Əv şə, peyədə 300 mənot pul doəşe, şımə kəypeşto bıə paybaxşə zəminon hıriyəşe, ovoştinəşe bə ıştə nom. Isət ə zəmin şımə ni, çəye.
-Çiç? Tu bə jıqo amuəzo!
Tu-lənət karde-karde oqardim bə kə, bənem, Merzə amuəzo ıştə soədə qardedə, sədo kardıme:
-Amuəzo, hələ jıqo boy. Çımı paybaxşə zəmini hıriyedəş, mıni bə bandə bın sərosə kardedəş? Tı jəğo varin-pulin bıəş, vari ıştı çəşon ku kardəşe, hamsiyəti, amuzoəti, insoniyəti yodo bekardə?
-Ki votedəbe? Jəqo çiy ni. Du votəşone bətı.
-Zə, ısə Əli votışe bəmı, Əli du votedə? Bışəmon, bəy bıvot ki, ın sıxan duye, bıhtone.
Hejo bı vaxti Əli qurə sədo bənə bombə tıpəy çəmə tono. Iştobən əvən oməbən, parçiniku bəmə quş doydəbən:
-Zə, Merzə, tı hiç mardedəniş? Bə zəmin bedəniş? Hələ bə ıştə vəyu duən votedəş? Zə, tı çe merdiş? Tu bətı. Biyə ım ıştı 300 mənot, bıqıni bə ıştı təpə!
Əli kəşəbıni cifo de rezini dəvastə bıə pul bekardışe, şodoşe bəçəy səpe. Merzə amuzo sı be, siyo be, bə siyo çəğənde oqarde, pul peqətışe-kut kuyəşe şe-dəşe bə ıştə kə. Əli dı qılə dastonən oşandışe, alə kardışe bəy, əvən beşe-şe.
*
Bə kə sərosəbe piyedəmbe, bənem Alibəq məktəbo omedə. Po dəhaştıme ki, əv boy bırəsi bəmı. Oməy-rəsəy bəmı, votışe:
-Im çı qəvətosibe? De Əli rast oməym, ses-sesi səlomi cəvob səşe, dəvarde. Qastbu detı bə hesbəsebu? Movzu çiçe?
Məcbur bim, bə kə şe-şe əhvolət qəp jəme bəyo.
-Hesbəsımon de Əli nıbe. De ıştı amuəzobe.
-Çiç kardəşe ki?!
-300 manot pul rışvə doəşe bə Zəminpumuə odəmon, çə
-Çiç?! Bə ıştə hamsiyə, bə ıştə amuəzo xəyonət kardedə? Əli boçi əsəbin bıəbe?
-Şim Əliboli kəy, məsələ qəp jəşe bomı. Azən tikəy sə-sıxan kardıme, bəçəy yod dənome ki, azən 15-16 sor soveti koədə bıəm, ğanuni Şıməsə vey zıneydəm. Jıqo məkən ki, şıməni bınəm kənəsığ bıqordınım, bığandım bə Bayıl. Əli boli votışe ki, quya əmə rozılığ doəmone, kəş peşkə zəmini şıməku bıstənım, bəçəy nom bınıvıştım, 300 manot qəvşini doəşe. Azən oməym de Merzə amuəzo hesbəs kardedəbim. Bənem Əli boli oməbən bəleti peştono bə əmə quş doydəbən, məsedə ki, Merzə amuəzo çecurə duon voteydə, Əli bolimon taxsiko bekardeydə, əvən oməy dıkəsnə perəsəmon bə Merzo amuəzo, Əli boli 300 manot bekardışe, şodoşe çəy səpe. Tojə co bıəbimon ki, tı oməyş-sərəsəyş.
-Vay ıştı kə inən, Merzə amuəzo, jıqoən hestişbıən?!
mə kəş peştədə bıə zəmin piyəşe boştə.
(hesteşe idomə)
Bayrami Allahverdi
Masalli, Mahmudavar