PREZİDENT TƏQAÜDÇÜSÜ, ELMİ TƏDQİQAT İŞLƏRİNİN SAYI 280-Ə ÇATAN
Professor İmamverdi Həmidovun elmi axtarışlarda misilsiz yolu
Filologiya elmləri doktoru, professor İmamverdi Həmidovun Azərbaycan ədəbiyyatı tarixinə, xüsusilə də ərəbdilli ədəbiyyatın öyrənilməsinə bəxş etdiyi 60 ildən artıq səmərəli fəaliyyətə nəzər salırıq.
I. Təhsil yolu: Bakıdan Moskvaya ağır aspirantura dönəmi
Professor İmamverdi Həmidov Bakı Dövlət Universitetinin ərəb şöbəsini fərqlənmə ilə bitirmişdir. Məhz bu fərqlənmə ona elmi fəaliyyətin qapılarını açmışdır.
Bakıda ilk cəhd: 1960-cı illərdə o, Bakıda Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutuna aspiranturaya yönləndirilir. İnstitutun Elmi Şurası onun tədqiqat sahəsini ərəb dilində yazıb-yaratmış Azərbaycan şair və ədiblərinin həyatı və irsi ilə bağlamağı məsləhət görür.
Moskva ezamiyyəti: Təəssüf ki, həmin vaxt ona rəhbərlik edəcək alimin elmlər doktoru olmaması səbəbindən onu Moskvaya aspiranturaya ezam etmək qərara alınır.
Məşhur alimlərin yanında: Moskvada o, Şərqşünaslıq İnstitutunda məşhur ərəb ədəbiyyatı tədqiqatçıları Filştinski, Komissarov və Braqinski kimi alimlərlə birgə çalışır. Elmi rəhbər olaraq isə həmin v
axt Moskvada işləyən dünya şöhrətli professor Rüstəm Əliyev məsləhət görülür.
Aspirantura uğurları: Professor Həmidov aspirantura müddətində böyük uğurlar qazanmışdır. O, institut tərəfindən SSRİ-nin bir çox şəhərlərində (Kiyev, Daşkənd, Bakı) ezamiyyətlərdə olmuş, şərqşünaslıqla bağlı müxtəlif tədbirlərdə institutu təmsil etmişdir.
II. Ədəbiyyat İnstitutunda 50 illik fəaliyyət
Dissertasiya müdafiəsini uğurla başa vuran İmamverdi Həmidov 1969-cu ildə Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutuna işə qəbul edilir və o vaxtdan bu günə qədər həmin institutda, Elmlər Akademiyasında çalışır.
İnzibati vəzifələr: O, İnstitutun və Dissertasiya Şurasının uzunmüddətli elmi katibi olm
uş, 1996-cı ildən isə Qədim dövr ədəbiyyatı şöbəsinin müdiri vəzifəsini icra edir.
Tədqiqat prioriteti: Onun elmi fəaliyyəti ərəb dilində yazıb-yaratmış Azərbaycan şair və ədiblərinin öyrənilməsi, irsinin təbliği və əsərlərinin tərcüməsi ilə bağlıdır.
III. Azərbaycan ədəbiyyatına bəxş edilən unudulmuş şəxsiyyətlər
Professor Həmidovun ən böyük xidmətlərindən biri, ədəbiyyat tarixinə məlum olmayan, qədim mənbələrdə, əlyazmalarda və nəşr olunmamış kitablarda adı keçən ədibləri aşkara çıxarmasıdır.
Ömər Gəncinin irsini aşkar etmişdir: O, Nizami Gəncəvidən əvvəl, XI əsrdə Gəncədə yaşamış Ömər Gənci adlı şairi və onun ərəb dilində olan irsini ilk dəfə ortaya çıxarmışdır. Ömər Gəncinin əsərləri ilk dəfə İ. Həmidov tərəfindən Azərbaycan dilinə çevrilmişdir.
Ədəbiyyatımıza daxil edilən adlar: O, Bərakəveyh Zəncani, Məğlisi Marağayi kimi ərəb dilində yazan şairləri Azərbaycan ədəbiyyatına daxil etmişdir. Hazırda bu şəxsiyyətlər ədəbiyyat tarixlərində öz yerlərini tuturlar.
Tərcümə uğuru: O, həmçinin Xaqani Şirvaninin ərəbcə şeirlərini ilk dəfə Azərbaycan dilinə tərcümə etmişdir.
IV. Ərəb dünyasında tərcüməçi və təbliğatçı
Professor Həmidovun ərəb dilini mükəmməl bilməsi ona beynəlxalq səviyyədə vacib dövlət işlərində iştirak etmək imkanı vermişdir.
Yəmən Ərəb Respublikası (Şimali Yəmən)
Tələbəlik illərində (1960-cı illər) bir il Yəmənin Hodeyda limanında tikilmiş obyektin istifadəyə verilməsində çalışmışdır. Sonradan SSRİ Xarici İqtisadi Əlaqələr Nazirliyi tərəfindən iki dəfə Yəmənə ezam olunmuşdur.
Yəmən Demokratik Respublikası (Cənubi Yəmən)
1975–1980-ci illərdə Cənubi Yəməndə Baş Nazir Əli Nasir Məhəmmədin yanında olan iki sovet konsultantının tərcüməçisi olmuşdur.
Burada o, Azərbaycan ədəbiyyatının təbliğində, əsərlərin tərcüməsində və Yəmən qəzetlərində nəşrində fəallıq göstərmiş, Baş Nazir tərəfindən mükafatlandırılmışdır.
İraq Respublikası
1985–1989-cu illərdə Bağdadda Sovet Səfirliyinin İqtisadi Əlaqələr şöbəsində tərcüməçi işləmişdir.
Kərbəlada İmam Hüseyn məscidində Füzulinin qəbrini dəfələrlə ziyarət etmiş və Azərbaycan mətbuatında məqalələrlə çıxış etmişdir.
1994-cü ildə Füzulinin 500 illiyi ilə bağlı İraqda keçirilən tədbirdə məruzə etmiş, alimlərlə görüşlər keçirmişdir.
Onun ərəb dünyası ilə bağlı fəaliyyəti geniş miqyasda tanınmışdır.
V. Beynəlxalq əməkdaşlıq və nailiyyətlər
Professor Həmidovun tədqiqatları dünya miqyasında tanınır və böyük rəğbət qazanır.
Əsərlərin sayı: Elmi əsərlərinin sayı hazırda 280-ə yaxındır.
Beynəlxalq konfranslar: 20-yə yaxın ölkədə 30-a yaxın beynəlxalq tədbirdə məruzə etmişdir.
Füzuli tədqiqatları: İraq qəzetlərində Füzuli haqqında çoxsaylı məqalələr dərc etdirib.
Elmi kadr hazırlığı: İki elmlər doktoru və dörd fəlsəfə doktorunun elmi rəhbəri olmuşdur.
Ərəb alimləri ilə əməkdaşlıq: İraq, Misir, Əlcəzair, Bəhreyn, Oman, Səudiyyə Ərəbistanı və digər ölkələrlə birgə elmi işlər aparmışdır.
Nəşrlər:
– 10 cildlik “Azərbaycan ədəbiyyatı” kitabının II cildinin elmi redaktoru;
– 2021-ci ildə İordaniyada nəşr olunan Nizami haqqında kitabın elmi redaktoru;
– Əbu-Dabidə nəşr olunmuş “Azərbaycan ədəbiyyatı” kitabının (ərəb dilində) müəlliflərindən biri.
VI. Pedaqoji fəaliyyəti
Professor Həmidov uzun illər Bakı Dövlət Universitetinin Şərqşünaslıq fakültəsində ərəb ədəbiyyatını tədris etmişdir.
Daha sonra Bakı Asiya Universitetində ərəb dili kurslarını aparmış, Misirin Azərbaycandakı səfirliyinin nəzdində ərəb dili proqramının əsas müəllimi olmuşdur.
VII. Dövlət qayğısı və ictimai fəaliyyət
Professor Həmidovun uzunmüddətli səmərəli fəaliyyəti yüksək səviyyədə dəyərləndirilmişdir.
Prezident təqaüdü: Azərbaycan elminə xidmətlərinə görə Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə ona Prezidentin fərdi təqaüdü verilmişdir.
Digər mükafatlar: “Heydər Əliyevin 100 illiyi (1923–2023)” yubiley medalı və AMEA Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı.
İctimai vəzifələr:
– Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi Respublika Talış icmasının rəhbəri;
– Bakı şəhəri Nəsimi rayon Ağsaqqallar Şurası sədrinin müavini.
Redaksiya fəaliyyəti: Professor Həmidov AMEA-nın “Xəbərlər” elmi jurnalının və “Dodo” qəzetinin redaksiya heyətinin üzvüdür.
“Dodo” qəzetinin redaksiyası adından professor İmamverdi Həmidovu ürəkdən təbrik edirik. O, qəzetimizin fəal üzvlərindən biri olaraq daim redaksiya işlərində iştirak edir, dəyərli məsləhətləri ilə bizə böyük mənəvi dəstək verir. Onun varlığı qəzetimizin elmi səviyyəsinə xüsusi rəng qatır.
Professor İmamverdi Həmidov həmçinin gənc qələm sahiblərinə verdiyi dəstək, redaktorluq və rəyçilik fəaliyyəti ilə seçilir. Son illərdə bir neçə kitabımıza ön söz və rəy yazaraq yaradıcılıq zəhmətinə böyük töhfə vermişdir.
Hal-hazırda təqaüddə olmasına baxmayaraq, elmi fəaliyyətini davam etdirən professor İmamverdi Həmidova cansağlığı, uzun ömür və yeni-yeni elmi uğurlar arzulayırıq!
P.S. “Dodo” qəzetinin redaksiyası adından
Professor İmamverdi Həmidovu Azərbaycan elminə uzun illər göstərdiyi xidmətlərin yüksək qiymətləndirilməsi və Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdünə layiq görülməsi münasibətilə səmimi qəlbdən təbrik edirik.
Ona möhkəm cansağlığı, uzun ömür və qarşıdakı illərdə də yeni-yeni elmi nailiyyətlər arzulayırıq.
İradə Məlikova
“Dodo” qəzetinin baş redaktoru